اسپیسر بتن چیست و چه کاربردی دارد؟
در این صفحه با اسپیسر بتن چیست و چه کاربردی دارد؟ آشنا می شوید:
جالب است بدانید که خوردگی و زنگ‌زدگی آرماتورها یکی از جدی‌ترین مشکلاتی است که در فرایند ساخت‌وساز یک ساختمان ممکن است پیش بیاید، بنابراین احتمالاً اولین سؤالی که ممکن است پرسیده شود این است که چرا آرماتور خورده و یا زنگ‌زده می‌شود؟
جواب این سؤال را می‌توان در کمبود و کاهش کاور یا پوشش بتنی جست‌وجو کرد. درواقع می‌توان مطرح کرد که با کاهش هر ۲ میلی‌متر از پوشش بتنی ۵ سال از عمر مفید سازه کاهش کم می‌شود؛ بنابراین در بسیاری از پروژه‌های بتنی که از اسپیسر برای حفظ پوشش بتنی استفاده نمی‌کنند، ناهمگونی بتنی به وجود آمده و همین مسئله ریسک زنگ‌زدگی و خوردگی آرماتورها را بالا می‌برد. حال با توجه به این مقدمه و اشاره به اهمیت وجود اسپیسر بتن، با ما همراه باشید تا بهتر و بیشتر با معنی و کاربرد اسپیسر آشنا شوید. درواقع هدف ما در این مقاله بررسی انواع اسپیسر و کاربرد آنها است.
اسپیسر بتن چیست؟
اسپیسر به معنی فاصله گذار است که می‌تواند از هر جنسی از فلز، بتن، چوب گرفته تا پلاستیک باشد. درباره‌ی اسپیسر بتن (فاصله دهنده) باید اشاره کرد که این قطعه وسیله ایست که در بتن دفن می‌شود و به دلیل ایجاد فاصله بین بتن و میلگرد در سازه‌های بتن مسلح با هدف کاور کردن مناسب سطح بتنی و جلوگیری از خوردگی میلگردها به کار می‌رود.
اسپیسرها با توجه به استفاده در بناهای متفاوت در سایزهای متنوع از ۱۵ میلی‌متر تا ۱۵۰ میلی‌متر تولید و عرضه می‌شوند. جالب است بدانید که درگذشته و قبل از تولید اسپیسر، مواردی مانند آجر، تکه‌های سنگی و چوبی نقش فاصله دهنده بین میلگردها و سطوح سیمانی را ایفا می‌کردند؛ اما درواقع مصالح نامبرده لایه محافظ مناسبی نبودند درحالی‌که در خود این مواد نیز احتمال آسیب و تخریب بالا بود.
بیشتر بخوانید: سقف عرشه فولادی
انواع اسپیسر بتن
اسپیسرها دارای اشکال و ابعاد و مقاومت‌های مختلفی هستند که با توجه به نظر پیمانکار و باری که بر روی سازه وارد می‌شود و نوع سازه، مورداستفاده قرار می‌گیرند. امروزه و در بازار ایران انواع اسپیسرها به شکل بتنی، پلاستیکی و فلزی موجود هستند که دراین‌بین نوع پلاستیکی این قطعه به دلیل وزن، قیمت و صرفه اقتصادی که برای پیمانکار و کارفرما دارد دارای ارزش و اعتبار بیشتری نسبت به بقیه اسپیسر می‌باشد و از پرکاربردترین آنها به شمار می‌رود؛ اما به‌طورکلی ما اسپیسرها را ازنظر جنس و مکان مورداستفاده به انواع زیر دسته‌بندی می‌کنیم که شامل:
۱. اسپیسر پلاستیکی
اسپیسرهای پلاستیکی نسبت به اسپیسرهای بتنی و فلزی ارزان‌تر می‌باشند به همین دلیل نیز فروش بالایی دارند؛ اما باید دقت کنیم که معایب استفاده از این اسپیسر بالاست و شامل موارد زیادی ازجمله، عدم چسبندگی خوب اسپیسر پلاستیکی به بتن می‌شود، در چنین حالتی رطوبت و یون‌های مخرب از مرز بین آنها به داخل بتن نفوذ کرده و کار را خراب می‌کنند. از طرفی ضریب حرارتی پلاستیک و بتن با هم متفاوت است و استفاده از این نوع از محصولات مشکلات عدیده‌ای را در پی خواهد داشت.
مزیت‌های استفاده از اسپیسر پلاستیکی
- فرایند تولید سریع آنها
- قابلیت تولید در اشکال مختلف
- مقاومت بالا
- شکل‌پذیری آسان
- ارزان‌ترین نوع اسپیسر ازلحاظ اقتصادی
۲. اسپیسرهای کفی
این نوع از اسپیسر خود نیز شامل:
اسپیسر هارد فیکس
این نوع از محصولات مناسب‌ترین قطعه برای ایجاد پوشش بتنی در کلیه کف‌های سنگین و پرتراکم مانند فونداسیون، تیرها، شناژها و کف‌های حجیم می‌باشد و جالب است بدانید که اسپیسر هارد فیکس قادر به تحمل بار نقطه‌ای تا 350 کیلوگرم هستند. اسپیسر هارد فیکس دارای دو شاخک قفل کن می‌باشد و قادر به نگهداری میلگردهای با سایز مختلف در داخل خود می‌باشد و به‌صورت عمودی در زیر میلگردهای اصلی قرار می‌گیرد.
اسپیسر ماکس فیکس
این محصولات نیمه سنگین برای ایجاد پوشش بتنی در انواع سازه‌های میلگردی با وزن متوسط مانند تیرها، پوترها، شناژها و کف‌های با وزن متوسط مورداستفاده قرار می‌گیرد. اسپیسر ماکس فیکس قادر به تحمل بار نقطه‌ای تا 180 کیلوگرم می‌باشند.
همچنین لازم به ذکر است که این نوع از اسپیسرها نیز مانند مدل هارد فیکس به‌صورت عمود در زیر میلگردها سوار می‌شوند.
مشاهده کنید: قیمت لحظه ای سیمان
اسپیسر مینی فیکس
اسپیسر مینی فیکس اسپیسری ارزان و پرمصرف است که در انواع کف‌ها و سقف‌های بافته‌شده با میلگردهای سبک (میلگردهای حرارتی) جهت انواع سقف‌های کامپوزیت، سقف‌های عرشه پولادی، قطعات پیش‌ساخته بتنی و ... مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع از اسپیسر قادر به تحمل بار تا 35 کیلوگرم می‌باشد و همانند موارد قبلی به‌صورت عمودی در زیر میلگردها قابل‌اجرا می‌باشند.
اسپیسر یو فیکس
اسپیسر یوفیکس اسپیسری کارآمد می‌باشد که فاقد شاخک‌های قفل کن میلگرد است و با توجه به داشتن نشیمنگاه کرسی، قابلیت قرارگیری انواع سایزهای میلگرد را بر روی خود میسر می‌سازد و به‌طور عمودی قرار می‌گیرد.
اسپیسر دابل فیکس
دابل فیکس یک قطعه منحصربه‌فرد و کارآمد برای ایجاد پوشش بتنی در دال‌های بتنی دو شبکه است. این اسپیسر از دو بخش پایه (مادگی) و هد (نری) تشکیل‌شده که برای استفاده باید روی یکدیگر مونتاژ شوند. پایه اسپیسر دابل فیکس دارای چهارپایه با ارتفاع‌های 5/2 تا 4 در دو طرف می‌باشند و قسمت هد اسپیسر نیز با ارتفاع 8 الی 18 سانتیمتر طراحی و تولید شده است. درواقع در زمان اعمال اسپیسر به سازه ابتدا باید پایه اسپیسر به هد اسپیسر مونتاژ شود و روی سطح قرار داده شود. سپس میلگردهای زیرین شبکه روی پایه قرار داده شود. در آخر نیز میلگردهای بالایی روی قسمت کارگیر هد اسپیسر جاگذاری شود. در چنین حالتی اسپیسر دایل فیکس کاملاً بر روی سازه اعمال‌شده است.
اسپیسر ساید فیکس
این نوع از محصول برای ایجاد پوشش بتنی در سازه‌های با وزن متوسط و نیمه سنگین مورداستفاده قرار می‌گیرد و به لحاظ دارا بودن قفل کن یک‌طرفه به‌عنوان اسپیسر تقویتی در سازه‌هایی که به هر دلیل تعداد اسپیسرهای کارگذاری شده توسط ناظر کم تلقی شده است، کاربرد دارد. اسپیسر ساید فیکس‌ها قادر به تحمل بار نقطه‌ای تا 200 کیلوگرم می‌باشد و قفل کن یک‌طرفه آن به‌راحتی از بغل جا زده می‌شود و به‌صورت عمودی در زیر میلگردهای اصلی قرار می‌گیرد.
۳. اسپیسرهای دیواری
اسپیسر ویل فیکس
اسپیسر ویل فیکس مخصوص استفاده در سطوح عمودی مانند دیوارها، ستون‌ها، مقاطع مدور و ... بوده و در بتن‌های درجا یا پیش‌ساخته به‌صورت گسترده مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع از اسپیسر جوری طراحی‌شده است که بتواند در مقابل بتن سیال مانعی ایجاد نماید. اسپیسر ویل فیکس دارای قفل کن بسیار قوی در مرکز خود برای گرفتن میلگرد می‌باشد و وجود شاخک‌ها در اطراف این نوع اسپیسر موجب می‌شود تا در برابر ویبره و ارتعاش شدیدی که در هنگام بتن‌ریزی انجام می‌شود، مقاوم بوده و مانع نفوذ یون‌های کلر، سولفات‌ها، اسیدها و عوامل مخرب به داخل بتن شود. همچنین استفاده از اسپیسر ویل فیکس در سطوح عمودی این مزیت را ایجاد می‌کند که شبکه‌های میلگردی نسبت به قالب کاملاً موازی قرار گیرند و از پیچیدگی آرماتور داخل قالب جلوگیری می‌کند. اسپیسر ویل فیکس بر روی کمرکش‌ها (خاموت ها) به‌صورت عمودی نصب می‌شود.
اسپیسر کیج فیکس
این نوع از محصولات مخصوص ایجاد پوشش بتنی در قسمت‌های ستونی یا شبکه‌ای می‌باشند و عمده مصرف آنها در پایه پل‌ها، قالب‌های لغزنده، قالب‌های بالارونده، سازه‌های دریایی و به‌طورکلی پروژه‌های عمودی سنگین می‌باشد. اسپیسر کیج فیکس فاقد دندانه در محیط خود هستند و این مزیت را ایجاد می‌کنند که در اثر حرکت و روندگی قالب‌ها هیچ آسیبی به اسپیسر و به طبع آن به سازنده وارد نشود. این نوع از اسپیسرها روی میلگردهای اسپیرال (خاموت ها) نصب می‌شود تا فاصله لازم جهت پوشش بتنی میلگردها نسبت به خاک را ایجاد کنند.
۴. اسپیسرهای فلزی
این نوع از اسپیسرها از جنس فلز بوده و معمولاً نسبت به نوع پلاستیکی از قیمت بالاتری نیز برخوردارند، علت قیمت بالای این محصولات نیز به دلیل قدرت تحمل بالا و کیفیت مناسب اسپیسرهای فلزی است.
بیشتر بخوانید: بتن و فرآورده های بتنی
۵. اسپیسرهای بتنی
اسپیسرهای بتنی و فلزی نسبت به اسپیسر پلاستیکی گران‌تر می‌باشند اما درعین‌حال سختی بالاتری نیز دارند. اسپیسر بتنی مقاومت فشاری بالایی دارد که بسیاری از ضعف‌های اسپیسر پلاستیکی را برطرف نموده و باعث کاهش عوامل آسیب‌رسان به بتنی که در آن از اسپیسر غیر بتنی استفاده‌شده است، می‌شود. همچنین لازم به ذکر است که در زمان ساخت این نوع از اسپیسرها حتماً باید توجه شود که نوع بتنی که با آن اسپیسر بتنی ساخته می‌شود با بتن مورداستفاده ازنظر ضریب حرارتی یکسان باشد.
مشخصات ظاهری اسپیسر بتن
- این نوع از اسپیسرها معمولاً به رنگ‌های سفید و مشکی در بازار وجود دارند.
- ساخت و تولید اسپیسر بتنی بر اساس پلی‌اتیلن می‌باشد.
اسپیسر بتن و نقش آن در طول عمر سازه
با توجه به آنچه در اصول و استانداردهای سیمان‌های مسلح مطرح می‌شود، پوشش دهی میلگردها با استفاده از ملات‌های سیمانی تأثیری شگرف و مهمی در صنعت ساخت‌وساز دارد. درواقع پوشش دهی سیمانی باعث بالا رفتن طول عمر بناها می‌شود. البته لازم به ذکر است که برای حصول نتیجه بهتر باید این پوشش دهی با توجه به شرایط آب و هوایی و محیطی بناها تعیین گردد.
مزایای استفاده از اسپیسر
درباره‌ی قابلیت‌ها و توانایی‌های این نوع فراورده می‌توان موارد زیر را مطرح کرد که شامل:
- پوشش دهی مناسب، بهینه و یکدست سطح آرماتورها با استفاده از یک اسپیسر مناسب
- مناسب و به‌صرفه بودن ازلحاظ اقتصادی
- این محصولات ازآنجایی‌که در ساختمان و بافت خود فضاها و شکاف‌هایی تهی دارند کاملاً با سیمان اتصال پیداکرده و امکان هیچ جابه‌جایی ندارند.
- وزن کمی دارد و انتقال و جابه‌جایی آن به‌راحتی قابل انجام است.
- با استفاده از مدل پلاستیکی می‌توان به‌راحتی فضاسازی‌ها و پوشش دهی را انجام داد.
- این فراورده در برابر ترکیبات اسیدی و قلیایی توان پایداری و مقاومت خوبی دارد.
- اجرای این عملیات به مدت‌زمان بسیار کمی نیاز دارد.
قیمت خرید اسپیسر
درباره قیمت اسپیسرها باید مطرح کرد که معمولاً بسته به جنس، اندازه و اینکه در بسته‌بندی چندتایی قرار می‌گیرد می‌توان برآوردهای قیمتی متفاوتی از آنها ارائه داد؛ اما به‌طورکلی و برای ایجاد یک برآورد ذهنی از رنج قیمت این محصول باید مطرح کنیم که قیمت خرید اسپیسر در ایران و در سال ۱۳۹۹ از ۹۵ هزار تومان در هر بسته ۲۰۰ تایی شروع و تا ۴۰۰ هزار تومان با توجه به موارد ذکرشده متغیر است.
همچنین مشاهده کنید: ساختمان های درحال ساخت
جمع‌بندی
همان‌طور که در طول مقاله متوجه شدید اسپیسر بتن محصولی است که برای پوشش دهی و محافظت از میلگردهای موجود در بتن‌های مسلح شده استفاده می‌گردد. ابزاری بسیار بهینه و با کارایی بالا، جرم کم و باصرفه اقتصادی می‌باشد. اسپیسرها با پوشش دهی یکدست و مناسبی که روی میلگردها ایجاد می‌کنند می‌توانند از نفوذ و رخنه‌ی عوامل تخریبی ممانعت نمایند. در پایان امیدواریم که مطالب ارائه‌شده از کیفیت کافی برخوردار بوده و به شما در جهت افزایش اطلاعات کمک‌کننده بوده باشد.