تیرچه کرومیت
در این صفحه با تیرچه کرومیت آشنا می شوید:
خیلی زود با رواج سقف‌های تیرچه‌بلوک برخی از مشکلات طاق ضربی رفع شد؛ اما سقف تیرچه خیلی ایده آل نبود و ایراداتی داشت. عمده‌ترین ایراد این نوع بلوک این بود که سقف نیاز به شمع بندی داشت و خب، شمع بندی کار چندان راحتی نیست، چون دست‌وپا گیره و هزینه زیادی رو تحمیل می‌کنه؛ بنابراین مردم به سمت سقف‌های کرومیت رفتند که به خاطر خود ایستا بودن نیازی به شمع بندی ندارن برای همین نسبت به سقف تیرچه‌بلوک از سرعت اجرایی بالاتری برخوردارن.
تیرچه کرومیت چیست؟
شمع بندی علاوه بر اینکه فضای زیادی را اشغال می‌کنه هزینه‌بر هم هست؛ بنابراین سقف کرومیت گزینه مناسبیه، چراکه خودش میتونه وزنش خودش رو همراه با سایر متعلقاتش تحمل کنه و دیگه نیازی هم به شمع بندی وجود نداره. همین مسئله باعث میشه که سقف کرومیت نسبت به سقف تیرچه‌بلوک سرعت اجرایی بالاتری داشته باشه.
مزایای استفاده از سقف تیرچه کرومیت
- با استفاده از سقف تیرچه کرومیت دیگه نیازی به شمع بندی سقف نیست.
- وقتی به شمع بندی نیازی نباشه، طبیعتاً سرعت اجرای بسیار بالایی داره.
- روی هر نوع ساختمانی، چه از نوع بنایی، چه فولادی و چه بتنی قابل اعماله.
- صرفه‌جویی در وقت و هزینه
- قابلیت تحمل بار روی این سقف‌ها بالاتره، درواقع نوعی سقف مقاوم‌اند
- میشه خیلی راحت بتن‌ریزی یک مرحله‌ای روی چند سقف انجام داد.
- تعداد تیرچه‌های استفاده‌شده‌ی سقف‌ها به دلیل فاصله‌ی ۷۰ سانتی‌متری‌شان از هم کمتره
- هرچه تیرچه و بتن کمتری مصرف بشه، طبیعتاً سازه سبک‌تری داریم
- خیلی راحت میشه این نوع سقف رو اجرا کرد، البته که حمل و عبور تأسیسات تو چنین فضایی راحت تره.
نکته: معمولاً توصیه می‌شود برای دهانه‌های بیش از شش متر به علّت وجود لرزش حین اجرا و عدم گیرش بتن از یک ردیف شمع در وسط تیرچه استفاده بشود.
چالش‌های پیش رو
از چالش‌های اجرای سقف تیرچه کرومیت، نیاز به وجود نیروی ماهر و مجربه. تیرچه‌ها حتماً باید ازنظر کیفی کنترل بشن و استانداردهای لازم رو داشته باشن. بدونید که سقف تیرچه کرومیت، مشابه سقف طاق ضربی بعد از گذشت زمان کم کم تیرچه‌هاش از زیر گچ مشخص میشه که خب ازنظر زیبایی‌شناسی چندان قابل‌قبول نیست.
بیشتر بخوانید: مواد پرکاربرد در صنعت ساختمان
تیرچه‌بلوکی رو چطور اعمال کنیم؟
در این قسمت قصد دارم شما را با مراحل اجرای سقف تیرچه‌بلوکی بیشتر آشنا کنم.
1. کار گذاشتن تیرچه‌ها
در این مرحله تیرچه‌ها باید در فواصل مشخص و از پیش تعیین‌شده (معمولاً پنجاه سانتیمتر) در کنار هم قرار بگیرند.
در ساختمان‌هایی که اسکلت فلزی دارن، نشیمن تیرچه‌ها یا روی بال تیرهای اصلی قرار می‌گیره و یا اینکه روی نبشی‌هایی که به تیرک جوش‌خورده گذاشته میشه. یادتون باشه، برای سفارش تیرچه در ساختمان‌های فلزی همیشه سعی کنید طول دهانه رو پنج سانتیمتر اضافی در نظر بگیرید و بعدش در محل کارگاه برش بدید. خب، چرا این کار رو می‌کنیم؟ چون ستون‌ها نا شاقول‌اند و تعیین دقیق فاصله‌ها اهمیت خیلی زیادی داره.
یادتون باشه اگه بخواین از سقف تیرچه‌بلوک در ساختمان‌های بنایی استفاده کنید، باید حتماً روی دیوار باربر شناژ افقی اجرا کنید. پهنای این شناژ مساوی پهنای دیوار و بلندی آن چیزی در حدود ۳۵ تا ۴۰ سانتیمتره و باید حداقل به ۴ میلگرد با اندازه‌های ۱۲ تا ۱۴ مجهز بشه.
برای اعمال سقف تیرچه‌بلوک در ساختمان‌های بتنی بهتره، اختلاف ارتفاع را در کنار پل به‌وسیله‌ی بتن با زاویه‌ی ۴۵ درجه پرکنیم و بقیه سطح را با بتن سبک یا پوکه هم‌سطح کنیم. ازآنجاکه ممکنه ارتفاع پلی که سقف به آن منتهی میشه بلندتر از سقف باشه بهتره طول این کنسول بتنی ۱ بر ۴ طولِ سقفی باشه. همچنین سر تیرچه‌های کنسول باید حدود چند سانتیمتر بالاتر رگلاژ باشه.
دقت کنید که آهن ممان منفی در روی کنسول حتماً باید به‌وسیله‌ی مهندس محاسب تعیین بشه. چراکه کلیه بار کنسول به‌وسیله همین آهن‌ها تحمل میشه و باید در حدود ۵/۲ تا ۳ برابر طولِ کنسول در سقف ریشه داشته باشه. این قضیه اهمیت زیادی داره.
زمانی که رگلاژ تیرچه رو انجام می‌دید باید کمر تیرچه‌ها رو حدود ۲ تا ۳ سانتیمتر از ۲ سر آن بلندتر در نظر بگیرید تا بعد از بتن‌ریزی و قالب برداری، اگر قراره افت کنه و سطحش پایین بره، کارتون مسطح در بیاد.
2. تکیه‌گاه‌های موقت یا شمع‌ها
تا زمانی که بتن رویه سفت نشده حتماً باید سقف تیرچه‌بلوک به‌وسیله‌ی شمع‌های چوبی و یا فلزی نگه‌داری بشه.
البته که شمع‌های چوبی مزایا و معایبی دارن که عبارت است از اینکه
- شمع‌های چوبی ارزونن و قیمت پایینی دارن
- تنها برای ارتفاع مشخصی کاربرد دارن
از طرفی شمع‌های فلزی هم مزایا و معایبی دارن که شامل این میشه که:
- قیمتشون نسبت به شمع چوبی بیشتره.
- برای ارتفاع‌های گوناگون کاربرد داره.
- به‌صورت مستمر قابل‌استفاده است.
3. کار گذاشتن سقف کاذب
درصورتی‌که سقف تیرچه‌بلوک دارای سقف کاذب باشه بایستی قبل از بتن‌ریزی میلگردهایی به شکل L به‌عنوان آویز از سوراخ بلوکها عبور داده بشه. همچنین توصیه می‌کنیم برای سقف کاذب از میلگرد شاخه‌ای استفاده کنید.
بیشتر بخوانید: انواع دیوارچینی ساختمان
4. کار گذاشتن میلگرد کلاف
برای اینکه در دهانه‌های بزرگ تیرچه به‌صورت تکی عمل نکنه و همچنین یکپارچگی سقف از کلاف عرضی حفظ بشه، از میلگرد کلاف استفاده می‌کنیم.
5. کار گذاشتن میلگرد منفی
در طراحی تیرچه‌ها باید به دو نکته توجه کرد، اولاً اتصال تیرچه به تیر فلزی یا تیر بتنی مفصلی در نظر گرفته بشه و دوما اتصال تیرچه به تیر فلزی یا تیر بتنی گیردار باشه.
اگر هم اتصال تیرچه به تیر فلزی یا تیر بتنی مفصلی باشه آرماتور به‌عنوان آرماتور دوخت حساب میشه و میلگرد ۸ الی ۱۲ کافیه. یادتون باشه درصورتی‌که تیرچه به مقدار ۱۵ سانتیمتر در داخل تیر بتنی قرار بگیره، آرماتور دوخت لازم رو نداره؛ بنابراین بااتصال تیرچه به تیر فلزی یا تیر بتنی گیردار نیاز به طراحی آرماتور ممان منفی است.
نکته: حداقل طول آرماتور ممان منفی برابر ۱/۵ طول دهانه است.
6. کار گذاشتن میلگردهای افت حرارت و توزیع بار
سقف‌های تیرچه‌بلوک به‌مرورزمان ضعیف میشن و معمولاً ترک‌هایی رو در سقف خواهیم دید. برای کاهش این مشکل با آماده شدن سقف پیش از بتن‌ریزی از آرماتورهایی به قطر ۶ یا حداقل ۸ سانتیمتر در امتداد طول تیرچه به فاصله مرکز بلوکها ۵۰ سانتیمتر و در جهت عمود بر تیرچه‌ها به فاصله ۳۰ سانتیمتر آرماتورهایی به‌عنوان آرماتورهای افت و حرارت نصب میشه.
نگاهی به اجزای مختلف سقف تیرچه کرومیت
۱. تیرچه فولادی با جان باز
تیرچه فولادی با جان باز وسیله‌ی پیش‌ساخته‌ای که به‌صورت خرپاهای ویژه در دو سر سازه ایجاد میشه و در دو مرحله، یکی زمان اجرای تیرچه قبل از گرفتن بتن و دیگری پس از گرفتن بتن، اعمال میشه. یک تیرچه فولادی از بال تحتانی (وسیله‌ای که از تسمه ساخته شده و یک‌جور عضو کششی خرپاست)، اعضای قطری (یک عضو مورب در خرپا که ایستایی لازم رو برای بارهای وارده تأمین می‌کنه) و بال فوقانی تشکیل‌شده.
۲. میلگردهای حرارتی
افت و تغییرات دائمی دما، میتونه یک سازه رو دچار تنش و خرابی کنه، بنابراین برای جلوگیری از چنین اتفاقی یکسری میلگرد حرارتی رو در جهت عمود بر تیرچه‌ها در قسمت بالای سقف نصب می‌کنن تا از این مشکل جلوگیری کنن.
۳. بلوک پرکننده با توجه به نوع سقف انتخابی
استفاده از بلوکها در سقف کرومیت عموماً نقش پرکننده داره و در استحکام و مقاومت چندان تأثیری نداره. جنس بلوکها در سقف کرومیت عموماً یکی از مواد زیره:
- بلوک‌های سیمانی
این نوع بلوک نسبت به سایر انواع بلوک سنگین تره و وزنش چیزی در حول‌وحوش ۱۵ الی ۲۰ کیلوگرمه. طبیعتاً چ.ن سنگینه چندان طرفدار نداره. البته برای کار کردن با نوع سبکش می تونید از پوکه معدنی در طرح اختلاط بلوک استفاده کنید.
- بلوک‌های سفال
بلوک سفالی رو از رس می‌سازن که بعد از ساخت در کوره پخته میشن. این بلوکها نسبت به بلوک‌های سیمانی سبک‌تر هستن، درواقع وزنشون در حد ۷ الی ۱۰ کیلوگرمه. بلوک‌های سفالی خوب بلوکیه که از ترک و دانه‌های خالی باشه و یکنواخت پخته‌شده باشه. سطوح بلوک سفالی باید صاف و بدون انحناء با لبه‌های تیز و مستقیم باشه. یک‌کلام، بلوک سفالی‌ای خوبه که بافت ریز و متراکم داشته باشه.
- بلوک‌های پلی استایرن
این نوع از بلوکها خیلی سبک‌اند، درواقع وزن سقف در حد صد کیلوگرم بر مترمربع کم میشه. سرعت اجرا بالا می‌ره؛ و در مقابل آتش‌سوزی به خاطر وجود یونولیت مقاومت بالایی نشون می‌ده.
۴. کلاف عرضی
وجود کلاف عرضی در سقف کرومیت از الزاماته. عرض حداقلی این کلافها ۱۰ سانتیمتر و حداقل شامل دو میلگرد به قطر حدوداً ۱۲ میلی‌متره. همچنین در دهانه‌های کوچک‌تر از ۵/۵ متر اعمال حداقل یک کلاف عرضی لازمه. این مورد در دهانه‌های بزرگ‌تر متفاوته و در نظر گرفتن فاصله کلافها باید طوری باشه که فاصله دو کلاف عرضی از ۲/۵ متر بیشتر نشه. در دهانه‌های کوچک‌تر از ۳ متر نصب میلگرد و جوش دادن آن به تیرچه‌ها کفایت می‌کنه و نیازی به ایجاد فاصله بین بلوکها برای نفوذ بتن نیست.
متأسفانه در سقف‌های کرومیت کامپوزیت به سبب گیرکردن قالب‌ها و تکه‌دار شدن آن‌ها معمولاً می‌بینیم که کلاف عرضی حذف‌شده و یا به شکل غلطی، کلاف عرضی صرفاً با میلگرد اجرا می‌شود که خب، چندان بهینه نیست.
۵. بتن رویه
بتن رویه یک بخشی از تیر مرکبه که بعد از جاگذاری تیرچه‌ها و بلوکها بتن‌ریزی میشه. در چنین حالتی بتن رویه بعدازاینکه به مقاومت موردنیاز رسید به کمک تیرچه فولادی، بار رو بر سقف را تحمل می‌کنه. مقاومت بتن رویه رو معمولاً بر اساس دو فاکتور طراحی می‌کنن.
این دو فاکتور عبارت‌اند از: طول دهانه و بار وارده بر سقف که نقش خیلی مهمی در تشخیص مقاومت بتن رویه داره.
همچنین مشاهده کنید: قیمت‌های بروز تیرآهن
مشخصات مکانیکی سقف تیرچه کرومیت
فولاد مصرفی برای تیرچه‌ها باید یکسری مشخصات داشته باشه
- میلگردهای فولادی که استفاده میشه باید علاوه بر دارا بودن قابلیت ارتجاعی کافی، جوش پذیر و شکل‌پذیری، حداقل مجاز تغییر طول نسبی در مرحله گسیختگی رو دارا باشه. شما می‌تونید این میلگردها رو از نوع ساده یا آجدار انتخاب کنید به‌طوری‌که باید از جنس فولاد نرم (AI) یا فولاد نیمه سخت (AII) باشه. لازم به ذکره که سایر قطعات مثل ورق‌ها، نبشی‌ها و ناودانی‌ها باید از نوع فولاد ساختمانی باقابلیت شکل‌پذیری و جوش‌پذیری مناسب باشند.
- فولاد مصرفی در تولید این نوع تیرچه‌ها باید با استاندارد ملی به شماره ۱۶۰۰ ایران، مطابقت کامل داشته باشه.
- جنس کلاف عرضی باید از فولاد سخت باشه، چراکه این‌طوری امکان جوشکاری به تیرچه‌ها در میلگردهای افت حرارت وجود داره.
- جنس بلوکها باید از مصالحی نظیر سفال، بتن یا مصالح سبک دیگه باشه و مواد تشکیل‌دهنده آن‌ها نباید اثر شیمیایی مخربی روی بتن و فولاد داشته باشه.
تیرچه
تیرچه یک جور خرپای فولادی و پاشنه بتنی است. اجزاء تشکیل‌دهنده خرپای تیرچه معمولاً شامل میلگرد بالا، میلگرد مارپیچ یا عرضی و میلگردهای کششی پاشنه میشه.
میلگردهای بالا، عضو بالای خرپااند و قطر اون‌ها نباید کمتر از ۶ میلی‌متر و یا بیشتر از ۱۲ میلی‌متر باشه. عموماً هم توصیه میشه که برای این کار از میلگردهای ۱۰ یا ۱۲ آجدار استفاده شود.
میلگرد عرضی عضو مورب خرپا را تشکیل می‌ده و نیروهای برشی سقف را تحمل می‌کنه. قطر میلگردهای عرضی باید ۵ تا ۱۰ میلی‌متری باشه و حداکثر فاصله میلگردها از همدیگه باید ۲۰ سانتیمتر باشه. میلگردهای کششی پایینی هم‌وزن وسط دهانه را تحمل می‌کنن. در نظر داشته باشید که اگه ضخامت بین پاشنه تیرچه ۵/۵ سانتیمتر یا بیشتر باشه، می‌تونید از میلگردهای نمره ۱۸ و ۲۰ هم استفاده کنید. لازم به ذکره درصورتی‌که در محاسباتی که کردید بر اساس بارهای وارده و طول تیرچه نیاز به فولاد بیشتری در پاشنه باشه، می‌تونید تعداد میلگردهای پاشنه را اضافه کنید. یادتون باشه، کار از محکم‌کاری عیب نمی‌کنه.
حداقل فاصله میلگردهای کششی از همدیگه باید ۵ میلی‌متر بیشتر از قطر بزرگ‌ترین دانه بتن باشه و برای اینکه چسبندگی بهتری بین بتن و فولاد ایجاد بشه، باید تمام میلگردها رو به‌صورت آجدار استفاده کنید.
تیرچه‌هایی که عموماً در سقف تیرچه‌بلوک استفاده میشن شامل:
- تیرچه‌های بدون فندوله
- تیرچه‌های فندوله دار
تیرچه‌های فندوله دار همراه با قالب پاشنه که به‌صورت سفالیه مصرف میشن. این تیرچه‌ها در مواردی که هوا سرد باشه به قالب پاشنه می‌چسبند و مورداستفاده قرار می گیرن. درحالی‌که در تیرچه‌های بدون فندوله پاشنه تیرچه در یک قالب فلزی (ناودانی نمره ۱۴) ریخته میشه. برای تأمین تکیه‌گاه بلوک، بتن پاشنه باید صاف ریخته بشه. حداقل پهنای بتن پاشنه ۱۰ سانتیمتر و حداکثر اون ۱۶ سانتیمتره. معمولاً ضخامت بتن پاشنه ۵/۴ تا ۵/۵ سانتیمتره و اندازه اون باید طوری باشه که کلیه میلگردهای کششی در بتن اون غوطه‌ور بشن. در کل بتن پاشنه باید ریزدانه باشه و عیار آن ۴۰۰ الی ۵۰۰ کیلوگرم سیمان در مترمکعب بتن است.
همچنین مشاهده کنید: ساختمان های در حال ساخت
جمع‌بندی
در این مقاله سعی کردیم خیلی ساده و روان از سقف تیرچه کرومیت صحبت کنیم و فهمیدیم که تفاوت سقف تیرچه کرومیت با تیرچه‌بلوک در نوع تیرچه است، درواقع در تیرچه کرومیت دیگر نیازی به شمع بندی نداشتیم. ممنونیم که وقت گذاشتید و از اینکه همیشه به دنبال یادگیری هستید خوشحالیم. امیدوارم این مقاله کمک‌کننده بوده باشه.