مراحل تهیه بتن بکار رفته در ساختمان‌ها
در این صفحه با مراحل تهیه بتن بکار رفته در ساختمان‌ها آشنا می شوید:
بتن از قرن 19 به بعد برای بشر شناخته‌شده بود. در دوران فعلی، استفاده از فناوری‌های تهیه بتن ، تحولات گسترده‌ای را طی نموده است. البته فناوری سنتی تولید بتن همچنان نقش مهمی در ساخت‌وسازها در سطح جهانی دارد.
فناوری سنتی تهیه بتن
1. تخمین زدن حجم مواد موردنیاز
برای تولید بتنی باکیفیت عالی، باید درصد اجزای تشکیل‌دهنده بتن را به شکل صحیح و با دقت اندازه‌گیری نمود. اندازه‌گیری دقیق اجزای تشکیل‌دهنده بتن از طریق فرایند بچینگ یا تولید کارخانه‌ای انجام می‌شود. تخمین مواد تشکیل‌دهنده فرایندی است که طی آن حجم یا نسبت اجزایی همچون سیمان، سنگ‌دانه‌ها، آب و غیره ، بر اساس وزن یا حجم بتن در دست آماده‌سازی تخمین زده می‌شود.
2. آماده‌سازی سایت
آماده‌سازی خاک مهم‌ترین جنبه از فرایند بتن‌ریزی محسوب می‌شود. خاکی که بتن‌ریزی روی آن انجام می‌شود، باید به‌خوبی فشرده و زهکشی شده باشد.آماده‌سازی صحیح زیر سطح کمک می‌کند تا احتمال ترک‌خوردگی در سازه بتنی تکمیل‌شده کاهش یابد.
- حفاری
حفاری اولین گام در آماده‌سازی خاک برای انجام عملیات بتنی است. حفاری با توجه به نوع سازه انجام می‌شود. درصورتی‌که خاک در حالت طبیعی مرطوب باشد ، یا غلظت خاک رُس آن بالا باشد، آنگاه عمق حفاری در شن به‌اندازه 2 اینچ بیشتر می‌شود.
بیشتر بخوانید: بانک اطلاعات ساختمان های در حال ساخت
- هم‌سطح کردن
با استفاده از سمت صاف یک شن کش، سطح زمین را هموار کنید. بدین ترتیب با یک سطح صاف روبرو می‌شوید. هر نقطه فرورفتگی را با خاک پرکنید.
- فشرده‌سازی
با استفاده از کوبه مکانیکی یا دستی، نواحی مختلف را یکنواخت و فشرده کنید. کار کوبه این است که خاک را تا تراکم دلخواه فشرده می‌کند. هنگامی‌که روی سطح نهایی راه می‌روید، نباید هیچ‌گونه ردپایی روی آن باقی بماند.
3. قالب گذاری ساختمان
قالب گذاری در حوزه ساخت یعنی استفاده از سازه‌های کمکی در نقش قالب. بدین ترتیب سازه‌های بتنی داخل قالب شکل خاصی می‌گیرند. می‌توان در ساخت قالب‌ها از مواد فولادی، چوبی، آلومینیومی یا قالب‌های از پیش‌ساخته شده استفاده کرد.
تهیه قالب زمان می‌برد. این عمل 20-25 % یا حتی مقدار بیشتری از هزینه‌های ساخت سازه را به خود اختصاص می‌دهد. از عمل برداشتن قالب تحت عنوان جداسازی یاد می‌شود.از قالب‌هایی با قابلیت استفاده مجدد تحت عنوان قالب‌های پنلی و از قالب‌های فاقد امکان استفاده مجدد تحت عنوان قالب‌های ثابت یاد می‌شود.
ویژگی‌های یک قالب بتن‌ریزی باکیفیت
- مقاومت بالا برای تحمل تمامی بارهای زنده و مُرده. استحکام ساختاری و متصل شدن پیوندهای عمودی و افقی به‌صورت بهینه. این کار باعث حفظ شکل قالب می‌شود.
- اتصال کناری قالب باید در برابر نشت ملات سیمان مستحکم و غیرقابل‌رخنه باشند.
- ماهیت قالب به‌گونه‌ای باشد که بتوان قسمت‌های مختلف را در توالی دلخواه جداسازی نمود، بدون اینکه آسیبی به بتن وارد بشود.
- ماده بکار رفته در ساخت قالب ارزان، در دسترس و مناسب استفاده مجدد باشد.
4. قرار دادن اجزای مقاوم‌سازی (مسلح سازی)
اجزای سیستم مسلح سازی (مقاوم‌سازی) باید قبل از بتن‌ریزی به‌صورت دقیق در محل مناسب قرار بگیرند و هیچ‌گونه امکان انحراف نسبت به آن‌ها وجود نداشته باشد. مسلح سازی باید دقیقاً مطابق نقشه باشد. بدین ترتیب برای بتن مسلح تعداد میله‌ها، طول میله‌ها، خمیدگی‌ها و محل استقرار مشخص می‌شود. همچنین استفاده از پوشش برای تضمین اتصال محکم فولاد به بتن ضروری است تا مقاومت بتن افزایش یابد.
5. هم زدن بتن
هم زدن صحیح اجزای بتن عمل بسیار مهمی است زیرا روی کیفیت بتن تازه و سفت شده تأثیرگذار است. می‌گوییم بتن به‌خوبی هم زده‌شده است، اگر شرایط زیر را برآورده بکند.
- مخلوط بتن رنگ یکنواختی داشته باشد.
- بتن باید با توجه به هدف طراحی‌شده، پیوستگی خوبی داشته باشد.
- تمامی اجزای تشکیل‌دهنده به‌صورت کامل باهم ترکیب بشوند.
- خمیر سیمانی کُل سطح سنگ‌دانه‌ها را پوشش بدهد.
6. بتن‌ریزی
بتن ترکیب‌شده بر اساس مدت‌زمان تعیین‌شده به سایت بتن‌ریزی منتقل می‌شود. روش‌های مختلفی برای بتن‌ریزی وجود دارند، ازجمله پمپاژ بتن و انتقال دستی. بتن تخلیه‌شده با دستگاه ویبراتور (لرزشگر) فشرده می‌شود، بدین ترتیب از فشرده‌سازی صحیح اطمینان حاصل می‌شود. باید احتیاط کرد که حباب‌های هوایی ایجاد نشوند و مطمئن شد که سطح کاملاً یکنواخت باشد.
7. پرداخت بتن
رایج‌ترین و اساسی‌ترین نوع پرداخت بتن به‌صورت سطح مسطح تشکیل می‌شود. این کار از طریق شمشه و ماله انجام می‌شود. به‌محض ریختن بتن در قالب‌ها، از شمشه برای هم‌سطح کردن بتن استفاده می‌شود. شمشه‌ها معمولاً از قطعات بلند فولادی-چوبی ساخته‌شده‌اند و روی سطح بتن کشیده می‌شوند تا بتن‌های اضافی برداشته بشوند و شکاف‌ها پُر بشوند.
8. عمل‌آوری بتن
عمل‌آوری بتن آخرین و یکی از مهم‌ترین اقدامات قابل انجام، در خلال ساخت سازه‌های بتنی است. عمل‌آوری بتن یعنی مرطوب نگه‌داشتن آن تا زمانی که مقاومت لازم ایجاد بشود. این مرحله نهایی اهمیت خیلی زیادی در عملکرد بتن دارد و توجه کامل و دقیقی را می‌طلبد.