اهمیت و انواع نمای ساختمان + طراحی نمای ساختمان

یک ساختمان یا سازه دارای اجزای اصلی مختلفی همچون نما است. یک ساختمان ممکن است در برنامه‌ریزی فضای داخلی بسیار خوب عمل کند اما اگر جذابیت زیبایی‌شناسی در ظاهر ساختمان خوب رعایت نشده باشد و چشم‌انداز جذابی را ایجاد نکند، هدف ساخت یک ساختمان به شکست منجر می‌شود. بنابراین ازنظر معماری یک ساختمان باید به‌خوبی برنامه‌ریزی شود و ازاین‌رو نمای ساختمان به عنصر بسیار مهمی تبدیل می‌شود. ظاهر ساختمان مهم است زیرا فرصتی برای تأکید بر طراحی را فراهم می‌کند و علاوه بر زیبایی، نقش مهمی در بهره‌وری انرژی دارد. با نوآوری در مواد، ایده‌ها و طراحی، ظاهر ساختمان می‌تواند فرصت‌های زیادی را ازلحاظ کاهش هزینه‌ها به دنبال داشته باشد.

نکات مهم قبل از انتخاب مصالح برای نمای ساختمان

برای انتخاب مصالح نما باید به چند نکته دقت داشته باشید:

• طلوع خورشید از کدام سمت است و آیا میزان تابش نور آن باعث گرم شدن بیش‌ازحد نمای ساختمان می‌شود؟ 

• ساختمان شما در کدام محله قرار دارد، آیا ساختمان شما با ساختمان‌های سنگی قدیمی احاطه‌شده است یا با برج‌های شیشه‌ای مدرن جدید؟ 

• یکی از فاکتورهایی که هنگام خرید مصالح باید به آن توجه کنید، شرایط اقلیمی و آب و هوایی محل سکونت است. برخی از مصالح در گرمای زیاد و برخی در سرمای زیاد از مقاومت کمتری برخوردار هستند و این موضوع باعث می‌شود که کیفیت آن‌ها کاهش پیداکرده و در فاصله زمانی کوتاه از بین بروند.

• امروزه ساختمان‌های مسکونی در سبک‌های مختلفی ساخته می‌شوند، عده‌ای سبک مدرن و برخی سبک کلاسیک را انتخاب می‌کنند، با توجه به ساختار و سبکی که در طراحی داخلی استفاده کرده‌اید، می‌توانید انواع نمای ساختمان را نیز از بین طرح‌های مختلف انتخاب کنید، نمای داخلی ساختمان سبک مدرن است یا کلاسیک؟

• بودجه تعیین‌شده برای نما چه اندازه است؟ این میزان بودجه شما است که انتخاب برای مصالح را محدود می‌کند. سعی کنید از نماهای ریاکارانه پرهیز و در هزینه‌ها صرفه‌جویی کنید. 

• برای نمای ساختمان از مصالح مستحکم، مقاوم و البته زیبا استفاده کنید.

اهمیت طراحی نما در معماری

اگر مصالح نمای بیرونی ساختمان به‌درستی انتخاب شوند، مزیت‌های بی‌شماری دارند:

• مصالح مناسب اجازه می‌دهند تا هوا آزادانه در نمای ساختمان گردش کند و از داخل تمام رطوبت اضافی از بین برود، به‌طوری‌که ساختمان نفس می‌کشد. 

• از ساختمان در برابر نفوذ باران و برف به داخل محافظت می‌کند. 

• به‌عنوان سپر و سدی در برابر عوامل خارجی غیرمنتظره و مضر عمل می‌کند. 

• عایق صوتی خوبی را فراهم می‌کند. 

• به‌عنوان یک عایق حرارتی و برودتی عمل می‌کند و در زمستان خانه را گرم و در تابستان خنک نگه می‌دارد. 

• ازنظر ظاهری بر سبک و طراحی معماری ساختمان تأکید دارد و به ساختمان ارزش و هویت می‌بخشد.

• نما نه‌تنها زیبایی را به ساختمان می‌بخشد، بلکه نقش مهمی در بهره‌وری انرژی دارد.

آشنایی با نمای آجری

آجر از گذشته تا به امروز به‌عنوان یکی از مصالح پرکاربرد در نمای ساختمان شناخته‌شده است، امروزه آجرهای مدرن جلوه خاصی را به ساختمان‌ها می‌بخشند. از بین آجرها می‌توان به آجرنسوز، آجر طرح چوب، آجر سفید، آجر قرمز، آجر لعاب‌دار، آجر شاموتی و آجر رستیک اشاره کرد.

نمای ساختمان آجری نه‌تنها برای نمای آپارتمان در ایران جلوه‌ای تازه از ترکیب تکنیک‌های سنتی و مدرن را خلق می‌کند بلکه در سایر کشورها و بر روی انواع پروژه‌ها به‌راحتی قابل‌استفاده است. با کشف تکنیک‌های جدید ساخت‌وساز و استفاده از ابزارهای مدرن، می‌توان یک مدل ابتکاری را با آجر ایجاد و نمای ساختمان را کاملاً منحصربه‌فرد کرد. پروژه‌های بزرگ ثابت می‌کنند که چگونه یک ماده واحد مانند آجر، که در ایران به‌وفور در دسترس افراد قرار دارد، می‌تواند نماهایی بسیار پیچیده‌ای را حتی در ساختمان‌های مدرن ایجاد و به‌عنوان یک عنصر تحول‌آفرین شناخته شود. گرچه آجر یکی از مصالح سنتی به شمار می‌آید اما اگر در کنار ترمووود، سنگ طبیعی و جی اف آر سی استفاده شود، برای ساختمان‌های مدرن نیز قابلیت اجرا دارد.

• مزایا و معایب نمای آجری

مدت‌ها است که نماهای آجری یکی از مشهورترین روش‌های ایجاد نما و یک انتخاب عالی برای ایجاد زیبایی هستند. آجرهای نسوز یک عایق حرارتی و برودتی خوبی هستند. همچنین سرعت عمل اجرای نما با آن‌ها بسیار بالا است. آجرها را می‌توانید بارنگ و ضخامت دلخواه تهیه کنید. 

از معایب استفاده از آجر برای نما می‌توان به عمر کوتاه و هزینه بالای آن اشاره کرد. باگذشت زمان‌بر روی آجر لکه‌های سفیدرنگ شبیه شوره زدن ظاهر می‌شود. از این مصالح قدیمی نمی‌توان برای ساختمان‌های مرتفع استفاده کرد. با توجه به قوانین شهری، در برخی از مناطق نمی‌توان آجرها را رنگ‌آمیزی کرد.

آشنایی با نمای رومی

در بین سبک‌ها، سبک رومی یکی از نماهای پرطرفدار است. این نمای قدیمی ریشه درروم باستان دارد و به سبک کلاسیک نیز شناخته می‌شود. امروزه در طراحی داخلی ساختمان نیز از سبک رومی استفاده می‌کنند و سقف سالن‌ها را با نقاشی‌های دوره نئوکلاسیک طراحی می‌کنند. برای سهولت در کار، سرعت بخشیدن به اجرای نما و همچنین کاهش هزینه‌ها بسیاری از قطعات به‌طور پیش‌ساخته، آماده و سپس به محل نصب منتقل می‌شود. معمولاً نماهای پیش‌ساخته از جنس فوم نسوز بوده و در مقابل سرما و گرما بسیار مقاوم هستند. البته برای اجرای نمای ساختمان رومی از سیمان‌سفید هم استفاده می‌کنند، اما قطعاً سنگ نما ازنظر کیفیت و استحکام از نمای سیمانی در رتبه بالاتری قرار دارد. می‌توان گفت استفاده از سیمان به‌مراتب هزینه‌ها را کاهش خواهد داد، اما کیفیت سنگ را نخواهد داشت.

• سنگ مناسب نمای رومی

ازجمله مصالحی که می‌توانید برای سبک رومی استفاده کنید سنگ تراورتن، گرانیت و مرمریت است. نمای ساختمان با سنگ تراورتن سفید از کیفیت بالا برخوردار است و قیمت مناسب آن موجب شده است، سازندگان بیشتر تمایل به خرید این محصول داشته باشند. سنگ تراورتن از پرکاربردترین مصالح جهت نمای ساختمان‌های مسکونی است. دارای نصب آسان و در مقابل رطوبت بسیار مقاوم است. این نوع سنگ زمانی که در معرض انجماد قرار بگیرد خورد می‌شود و در برابر سرما مقاومت پایینی دارد، از دیگر معایب این نوع مصالح می‌توان به عدم یکنواختی طرح اشاره کرد.

• مزایا و معایب نمای رومی

انتخاب این سبک نما، تقریباً تمام نمای ساختمان را در برمی‌گیرد و آنچه نمای رومی را شب‌ها خیره‌کننده می‌کند نورپردازی مناسب است. البته از این نوع نما بیشتر برای ویلاها استفاده می‌شود. تقارن، عنصر اصلی در اجرای این طرح است. نمای رومی از استحکام بالایی برخوردار است. 

این نمای پرهزینه، در بین افراد محبوبیت بسیاری دارد. از ستون، کتیبه، هلال و برخی المان‌های دیگر در نمای رومی استفاده می‌شود که صرفاً جنبه تزیینی دارند. به دلیل اجرای جزئیات، این نوع نما علاوه بر هزینه بالای مصالح، هزینه اجرای بالایی نیز دارد.

آشنایی با نمای سیمانی

از دیگر مصالحی که می‌توان برای نما استفاده کرد، سیمان است. نمای سیمانی می‌تواند باعث استحکام و مقاومت ساختمان شود. از ویژگی‌های آن، این است که می‌توانید بعد از اجرای نما بر روی ساختمان آن را در رنگ‌های مختلف رنگ‌آمیزی کنید.

• انواع نمای سیمانی

نمای ساختمان باسیمان بسیار متنوع هستند، می‌توانید از سیمان‌سفید برای نما استفاده کنید و به‌ظاهر ساختمان جلوه‌ای لوکس بدهید. ترکیبی از سیمان‌سفید، سیمان سیاه و سنگ‌های معدنی که به‌اصطلاح سیمان شسته می‌گویند، از استحکام بالایی برخوردار است و حتی می‌توانید برای راه‌پله نیز از آن استفاده کنید، این نوع سیمان قابلیت رنگ‌آمیزی دارد و می‌توانید رنگ‌های مختلف آن را تهیه کنید. سیمان تگرگی ترکیبی از پودر سنگ، خاک‌سنگ و سیمان است و از طریق دستگاه دوغاب بر روی نما پاشیده می‌شود، به دلیل اینکه دانه‌های آن درشت است، آن را به نام تگرگی می‌شناسند. اگر همین ترکیب را با دانه‌های ریز تهیه کنید، سیمان ماهوتی نام دارد. دقت داشته باشید لایه سیمانی باید حداکثر دو سانتی‎متر ضخامت داشته باشد.

• مزایا و معایب نمای سیمانی

ازجمله مزیت این نوع نما می‌توان به هزینه پایین آن اشاره کرد. سرعت کار با آن بالا بوده و در مدت‌زمان کوتاهی می‌توانید نمای ساختمان را باسیمان پوشش دهید. 

با توجه به نصب آسان اما کیفیت آن پایین است. توجه داشته باشید که نمای سیمانی نمی‌تواند یک عایق حرارتی یا برودتی مناسبی باشد و در هر دو زمینه این نما بسیار ضعیف عمل می‌کند. از معایب آن می‌توان به ترک‌خوردگی و جذب گردوخاک اشاره کرد. به‌راحتی گردوغبار را جذب می‌کند و به‌مرور زمان‌بر اثر جذب آلودگی‌ها رنگ آن تیره می‌شود.

آشنایی با نمای چوبی

چوب، امروزه با پیشرفت تکنولوژی در طرح‌ها و مدل‌های مختلف تولید می‌شود. علاوه بر کاربردهای فراوان، برای نما نیز قابل‌استفاده است. استفاده از چوب برای نمای ساختمان مسکونی علاوه بر زیبایی، ارزش ساختمان را افزایش می‌دهد. به دلیل هزینه بالایی آن می‌توان چوب‌ها را رنگ کرد تا نمای ساختمان جذاب‌تر و از آسیب‌دیدگی آن کمتر شود. چوب ترمووود که یکی از گران‌ترین چوب‌ها برای نما است، به دلیل استحکام بالا در فضای بیرون قابلیت اجرا دارد و نوع بدون گره آن از بهترین نوع چوب‌ها محسوب می‌شود. این چوب را می‌توانید در دو نوع نرم و سخت تهیه کنید. نوع نرم از درختان سوزنی سرو و کاج تهیه می‌شود. در کنار هزینه خرید چوب باید هزینه زیرسازی و هزینه رنگ را نیز پرداخت کنید.

• مزایا و معایب نمای چوبی

از مزیت این مصالح این است که در برابر رطوبت، آفتاب و آلودگی بسیار مستحکم است. این چوب قابلیت شستشو دارد و به دلیل وزن پایین، نصب آن بسیار راحت است و در مدت‌زمان کمی صورت می‌گیرد.

در کنار زیبایی این نمای ساختمان چوبی می‌تواند توسط حشرات آسیب ببیند، ترک بردارد، دچار پوسیدگی و خوردگی شود. به دلیل استفاده تعداد زیاد چوب در نما، باید درختان بسیاری قطع شوند که این موضوع به محیط‌زیست آسیب وارد می‌کند.

آشنایی با نمای جی اف آر سی

ازجمله مصالحی که می‌توانید برای نمای ساختمان استفاده کنید، پنل های جی اف آر سی است. این پنل‌ها را می‌توانید در ابعاد مختلف سفارش داده و در کنار متریال‌های دیگر به‌طور ترکیبی برای نمای ساختمان استفاده کنید. این محصول دارای وزن پایین است و این موضوع کارگزاری آن را آسان کرده است. استفاده آن برای نما سریع و بدون دردسر خواهد بود. اگر قطعه‌ای از این پنل آسیب ببیند، می‌توانید یک پنل جدید را جایگزین آن کنید.

• مزایا و معایب نمای جی اف آر سی

این محصول در برابر آب‌وآتش بسیار مقاوم است. همچنین به‌عنوان یک عایق صوتی عمل می‌کند. سطح این بتن به‌نوعی پلیمر آغشته شده است که از ترک‌خوردگی آن جلوگیری می‌کند به همین جهت این متریال مدرن در برابر زلزله و شرایط بد جوی کاملاً مقاوم است. نسبت به سایر متریال‌ها نصب آن برای محیط‌زیست ضرر کمتری دارد.

بیشتر بخوانید : قیمت قیر

در بین سایر متریال‌ها هزینه اجرای آن کمی بالا خواهد بود.

نمای بتنی و سرامیکی

بتن اکسپوز یکی دیگر از مصالحی است که امروزه پیمانکاران بسیاری برای نمای ساختمان استفاده می‌کنند. آن‌ها را می‌توانید در دو سطح صیقلی و متخلخل تهیه کنید، ازجمله مزیت‌های این نوع مصالح می‌توان به قیمت مناسب و اجرا در نمای داخلی ساختمان اشاره کرد. از مزیت‌های نمای سرامیکی می‌توان به ضد حریق بودن، مقاوم در برابر یخ‌زدگی و عایق رطوبتی اشاره کرد. شما می‌توانید با توجه به سبک ساختمان، سرامیک‌ها را در طرح‌ها و رنگ‌های متفاوت و قیمت مناسب تهیه کنید. این متریال در برابر حرارت عایق خوبی نیست و همچنین به دلیل سطح براقی که دارد نور خورشید را منعکس می‌کند. از معایب این محصول این است که قابلیت اجرا برای ساختمان‌های بلندمرتبه را ندارد چراکه به دلیل سبک بودن در مقابل زلزله می‌تواند خطرآفرین باشد.

سخن پایانی

وقتی به ساختمان‌ها نگاه می‌کنیم، ممکن است واکنش‌های بسیار متفاوتی نسبت به آن‌ها داشته باشیم. بعضی از آن‌ها بلند هستند و برخی کوتاه، برخی ایوان‌های بزرگ دارند و برخی پنجره‌های پهن اما آنچه ظاهر ساختمان‌ها را خاص می‌کند، نما است. وقتی یک معمار یک نما را طراحی می‌کند، بسیاری از عناصر را در نظر می‌گیرند. در طول تاریخ، سبک‌های معماری تغییر کرده است و مصالح مدرن با طرح‌های منحصربه‌فرد برای نما اجرا می‌شوند. در اجرای انواع نمای ساختمان باید از مصالح باکیفیت استفاده کنید تا در آینده متحمل پرداخت هزینه جهت ترمیم نما نشوید.