انواع دال‌‌‌‌‌‌‌های بتنی و ساختار و کاربرد آن‌‌‌‌‌‌‌ها

دسته‌‌‌‌‌‌‌ی اول دال ها از دو طرف سطح حمایت می‌‌‌‌‌‌‌کنند و نرخ ظرفیت آن‌ها بالاتر از 2 است اما دسته‌‌‌‌‌‌‌ی دوم از چهار طرف سطح حمایت می‌‌‌‌‌‌‌کنند و نرخ ظرفیت آن‌ها پایین‌‌‌‌‌‌‌تر از 2 است.

شرایط مختلفی در انتخاب دال بتنی مناسب و مقرون‌به‌صرفه دخیل است که در این میان باید نوع ساختمان، طرح معماری، جنبه‌‌‌‌‌‌‌های زیبایی‌‌‌‌‌‌‌شناختی و طول ظرفیت را نیز در نظر گرفت؛ بنابراین، دال بتنی به دسته‌‌‌‌‌‌‌های دیگری تقسیم می‌‌‌‌‌‌‌شود: دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه تیرآهن، دال مسطح، صفحه‌‌‌‌‌‌‌ی هموار، دال لانه‌‌‌‌‌‌‌زنبوری، دال توخالی، دال پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته، دال همکف، دال بادوام و دال کامپوزیت.

انواع دال‌های بتنی

1. دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه روی تیر سقف

برای احداث دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه روی تیر سقف از روش قالب‌‌‌‌‌‌‌گیری در محل استفاده می‌‌‌‌‌‌‌شود که شامل تثبیت قالب، نصب استحکامات و درنهایت ریختن بتن تازه است.

این نوع از دال بیشتر مناسب ظرفیت 6‌‌‌‌‌‌‌‌3 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 3 الی 5 KN/m2 است. می‌‌‌‌‌‌‌توان از آن در اندازه‌‌‌‌‌‌‌ی بزرگ‌‌‌‌‌‌‌تر هم استفاده کرد اما هزینه و انحنای دال به همین نسبت افزایش پیدا می‌‌‌‌‌‌‌کند.

2. دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه تیرآهن (دال تیرچه‌‌‌‌‌‌‌ای)

شامل دال کف است که معمولاً 50 الی 100 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر ضخامت دارد و توسط تیرآهن بتنی (تیرچه) حمایت می‌‌‌‌‌‌‌شود. تیرچه‌‌‌‌‌‌‌ها معمولاً مخروطی شکل هستند و بافاصله‌ی کم‌‌‌‌‌‌‌تر از 750 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر کنار هم قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرند. وزن تیرآهن توسط شاه‌‌‌‌‌‌‌تیر که روی ستون قرارگرفته، تحمل می‌‌‌‌‌‌‌شود.

این نوع از دال مناسب ظرفیت 9‌‌‌‌‌‌‌‌6 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 6‌‌‌‌‌‌‌‌4 KN/m2 است. کمیت بتن و آهن به خاطر استحکام تیرچه نسبتاً پایین است اما به چهارچوب گران‌‌‌‌‌‌‌قیمت نیاز دارد.

3. دال لانه‌‌‌‌‌‌‌زنبوری (دال مشبک)

نوعی دال بتنی است که از شبکه‌‌‌‌‌‌‌های مربعی با کناره‌‌‌‌‌‌‌های عمیق تشکیل‌شده. فرایند تنظیم آن شامل تثبیت قالب، تعبیه‌‌‌‌‌‌‌ی حفاظ روی قالب، نصب استحکامات بین حفاظ، نصب شبکه‌‌‌‌‌‌‌ی آهنی روی حفاظ و ریختن بتن می‌‌‌‌‌‌‌شود.

دال مشبک برای ظرفیت 15‌‌‌‌‌‌‌‌9 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 7‌‌‌‌‌‌‌‌4 KN/m2 مناسب است. چهارچوب، شامل استفاده از کفه، بسیار گران است.

4. صفحات هموار

این صفحات را هم می‌‌‌‌‌‌‌توان به‌‌‌‌‌‌‌صورت دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه ساخت و هم دوطرفه و وزن آن مستقیماً توسط دیوار یا ستون تحمل می‌‌‌‌‌‌‌‌شود. ساخت آن ساده است و به چهارچوب ساده احتیاج دارد.

صفحات هموار بیشتر برای ظرفیت 6 الی 8 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی بین 3 و 5 KN/m2 مناسب است. به‌‌‌‌‌‌‌علاوه، محدوده‌‌‌‌‌‌‌ی ظرفیت برای صفحات پیش‌‌‌‌‌‌‌تنیده بین 12‌‌‌‌‌‌‌‌8 متر است و می‌‌‌‌‌‌‌توان آن را به‌‌‌‌‌‌‌صورت دال پس رفته نیز تهیه کرد.

هزینه‌‌‌‌‌‌‌ی پایین چهارچوب، سقف صاف و سرعت در احداث ازجمله مزایای استفاده از صفحات هموار است. گنجایش مطلق صفحات هموار پایین و به همین نسبت مقاومت آن کم است که باعث خمیدگی قابل‌توجه می‌‌‌‌‌‌‌شود.

5. دال مسطح

نوعی دال استحکاماتی که وزن آن مستقیماً توسط ستون یا سرپوش، بدون استفاده از تیر سقف، تحمل می‌‌‌‌‌‌‌شود. احداث این نوع از دال معمولاً آسان است و به چهارچوب خاصی احتیاج ندارد. وزن آن مستقیماً به ستون منتقل می‌‌‌‌‌‌‌شود.

بیشتر برای ظرفیت 6 الی 9 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 7‌‌‌‌‌‌‌‌4 KN/m2 مناسب است. بیشتر از صفحات هموار، به‌‌‌‌‌‌‌خصوص برای سرستون، به چهارچوب احتیاج دارد. در اکثر موارد، صرفاً از پهنه بدون سرستون استفاده می‌‌‌‌‌‌‌شود. می‌‌‌‌‌‌‌توان آن را به‌‌‌‌‌‌‌عنوان دال مسطح پس رفته ساخت.

6. دال دوطرفه روی تیر سقف

ساختار این نوع از دال شبیه به ساختار دال یک‌‌‌‌‌‌‌طرفه روی تیر سقف است اما به چهارچوب بیشتری نیاز دارد چون دال دوطرفه از هر چهار طرف حمایت می‌‌‌‌‌‌‌شود. دال روی تیر سقف برای طرفین بین 6 و 9 متر و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی 6‌‌‌‌‌‌‌‌3 KN/m2  مناسب است. تیر سقف مقاومت دال را بالا می‌‌‌‌‌‌‌برد و خمیدگی و انحنای آن نسبتاً پایین است. تیر سقف به چهارچوب اضافی نیاز دارد.

7. دال توخالی

نوعی دال از پیش‌ساخته شده که سیم از داخل آن رد می‌‌‌‌‌‌‌شود. در این حالت نه‌‌‌‌‌‌‌تنها وزن خود دال تحمل می‌‌‌‌‌‌‌شود و میزان کارآمدی ساختمان بالا می‌‌‌‌‌‌‌رود بلکه به‌‌‌‌‌‌‌عنوان لوله‌‌‌‌‌‌‌ی خدماتی عمل می‌‌‌‌‌‌‌کند. این نوع از دال برای زمانی مناسب است که به ساخت‌وساز سریع احتیاج باشد.

ظرفیت واحدهای دال توخالی هیچ محدودیتی ندارد. عرض استاندارد آن معادل 120 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر و محدوده عمق آن بین 110 تا 400 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر است.

معمولاً واحدهای دال با استفاده از جرثقیل بین تیر سقف نصب و شکاف بین واحدها با نوار پر می‌‌‌‌‌‌‌شود. طبق مشاهدات، دال توخالی ظرفیت معادل 2.5 kN/m2  روی 16 متر را تحمل می‌‌‌‌‌‌‌کند. به همین دلیل برای دفاتر کار، ساختمان خرده‌‌‌‌‌‌‌فروشی یا پارکینگ مناسب است.

8. دال بادوام

با استفاده از آجر مقاوم که به‌طور قابل‌توجهی وزن بتن و درنتیجه وزن خود دال را تحمل می‌‌‌‌‌‌‌کند، ساخته می‌‌‌‌‌‌‌شود. معمولاً ضخامت دال بادوام نسبت به دال معمولی بیشتر و معادل 270 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر است.

ساختار دال بادوام شامل نصب چهارچوب، تعبیه‌‌‌‌‌‌‌ی آجر، جاگذاری استحکامات در شکاف‌‌‌‌‌‌‌های بین آجر، قرار دادن شبکه‌‌‌‌‌‌‌ی آهنی روی آجر و درنهایت ریختن بتن است.

این نوع از دال برای ظرفیت‌‌‌‌‌‌‌های تا 5 متر مقرون‌به‌صرفه است، کمیت بتن زیر محور خنثی را کاهش می‌‌‌‌‌‌‌دهد و وزن زنده‌‌‌‌‌‌‌ی متعادلی را باید برای آن در نظر گرفت. از دال بادوام در مناطق گرمسیر استفاده می‌‌‌‌‌‌‌شود. می‌‌‌‌‌‌‌توان نمونه استفاده‌‌‌‌‌‌‌ی این نوع از دال را در دوبی و چین دید.

9. دال حبابی

برای تهیه‌‌‌‌‌‌‌ی این نوع از دال ابتدا حباب‌‌‌‌‌‌‌های پلاستیکی که از پیش‌ساخته شده را تعبیه می‌‌‌‌‌‌‌کنیم و سپس استحکامات بین و روی پلاستیک قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. درنهایت هم بتن تازه ریخته می‌‌‌‌‌‌‌شود. حباب پلاستیکی جایگزین بتن در مرکز دال است.

دال حبابی وزن را کاهش و قدرت را افزایش می‌‌‌‌‌‌‌دهد. می‌‌‌‌‌‌‌توان در ظرفیت‌‌‌‌‌‌‌های بالا از آن استفاده کرد، به ستون‌‌‌‌‌‌‌ کم‌‌‌‌‌‌‌تری احتیاج دارد و لازم نیست زیر سقف تیر سقف یا میله گذاشته شود. درنتیجه، نه‌‌‌‌‌‌‌تنها هزینه‌‌‌‌‌‌‌ی کل را پایین می‌‌‌‌‌‌‌آورد بلکه مشکلی برای محیط‌زیست ایجاد نمی‌‌‌‌‌‌‌کند چون استفاده از بتن را پایین می‌‌‌‌‌‌‌آورد.

BubbleDeck روی حباب پلاستیکی از پیش‌ساخته شده قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. انتهای حباب پلاستیکی در دال زینتی BubbleDeck مجهز به یک‌لایه‌‌‌‌‌‌‌ بتن از پیش‌ساخته شده است که در ساختمان جای قسمت افقی چهارچوب را می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. همچنین می‌‌‌‌‌‌‌توان BubbleDeck را به‌‌‌‌‌‌‌عنوان دال ساخت کارخانه در محل ساختمان تحویل گرفت.

10. دال کامپوزیت

معمولاً از بتن محکم ساخته می‌‌‌‌‌‌‌شود که روی کف‌‌‌‌‌‌‌پوش فولادی قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. کف‌‌‌‌‌‌‌پوش طی مرحله‌‌‌‌‌‌‌ی ساخت‌وساز مثل چهارچوب عمل می‌‌‌‌‌‌‌کند و حین مدت‌زمان استفاده از دال نقش محافظ بیرونی را بر عهده دارد.

اگر ضخامت کف‌‌‌‌‌‌‌پوش فولادی بین 60‌‌‌‌‌‌‌‌50 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر باشد، ظرفیت دال می‌‌‌‌‌‌‌تواند به 3 متر برسد؛ اما اگر ضخامت کف‌‌‌‌‌‌‌پوش فولادی به 80 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر برسد، می‌‌‌‌‌‌‌توان دال را با ظرفیت 4.5 متر ساخت.

11. دال پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته

دال بتنی پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته در کارخانه طراحی و قالب‌‌‌‌‌‌‌گیری و سپس به محل احداث فرستاده می‌‌‌‌‌‌‌شود. قابل‌توجه‌‌‌‌‌‌‌ترین مزیت تهیه‌‌‌‌‌‌‌ی دال در کارخانه، بالا رفتن سودمندی و کنترل بهتر روی کیفیت است که ممکن است در محل ساختمان به دست نیاید.

دو نوع از دال‌‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته از همه رایج‌‌‌‌‌‌‌تر است: نوع کانال و دابل تی. هردو برای ظرفیت 15 متر قابل‌استفاده است. اندازه‌‌‌‌‌‌‌‌ی دال دابل تی متغیر است.

اندازه‌‌‌‌‌‌‌ی پنل فاق و زبانه می‌‌‌‌‌‌‌تواند بسته به طراحی موردنیاز متفاوت باشد. بعد از تعبیه، زبانه‌‌‌‌‌‌‌ی پنل داخل فاق پنل مجاور قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد.

در مورد هزینه‌‌‌‌‌‌‌ی این نوع از دال باید گفت که دال‌‌‌‌‌‌‌های پیش‌‌‌‌‌‌‌ساخته‌‌‌‌‌‌‌ی بتنی تا تقریباً 24% در محل ساختمان ارزان‌‌‌‌‌‌‌تر هستند.

12. دال روی زمین

به دالی که روی زمین قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد، دال زمینی می‌‌‌‌‌‌‌گویند که معمولاً به سه دسته تقسیم می‌‌‌‌‌‌‌شود:

• دال زمینی

ساده‌‌‌‌‌‌‌ترین نوع که ترکیبی از تیر سقف محکم است و ضخامت آن به 100 میلی‌‌‌‌‌‌‌متر می‌‌‌‌‌‌‌رسد. برای زمین اسطبل که معمولاً شامل شن و سنگ است مناسب می‌‌‌‌‌‌‌باشد. رطوبت و خاکی که به خاطر رطوبت کمی جابه‌جاشده تأثیری روی آن ندارد.

• دال مسطح بادوام

شبیه به مورد قبلی است منتها تیر سقف‌های محکم از میان دال وارد کانال می‌‌‌‌‌‌‌شود. درنتیجه‌‌‌‌‌‌‌، شبکه‌‌‌‌‌‌‌ی محکمی از بتن در انتهای دال قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد.

• دال لانه‌‌‌‌‌‌‌زنبوری

روش تهیه‌‌‌‌‌‌‌ی آن بدین‌صورت است: روی شبکه‌‌‌‌‌‌‌ای از آجرهای پلی‌‌‌‌‌‌‌استرین بتن ریخته می‌‌‌‌‌‌‌شود و کاملاً بالای زمین قرار می‌‌‌‌‌‌‌گیرد. این نوع از دال معمولاً مناسب مناطقی است که خاک آن زیاد جابه‌‌‌‌‌‌‌جا نمی‌‌‌‌‌‌‌شود، نسبت به دال مسطح بادوام تقریباً 30% بتن و 20% فولاد کم‌‌‌‌‌‌‌تری مصرف می‌‌‌‌‌‌‌کند و به نسبت سایر انواع ارزان‌‌‌‌‌‌‌تر است و سریع‌‌‌‌‌‌‌تر نصب می‌‌‌‌‌‌‌شود. این نوع از دال تنها برای زمین‌‌‌‌‌‌‌‌های بسیار هموار مناسب است.

در صورتی که فعال در صنعت ساختمان هستید و میخواهید به اطلاعات ساختمان های در حال ساخت تهران و در مورد وضعیت مرحله ساخت آنها اطلاعات کسب کنید، می توانید از بانک اطلاعات ساختمان پرشین استفاده کنید.