انواع سندهای قرارداد ساخت و ساز
در این صفحه با انواع سندهای قرارداد ساخت و ساز آشنا می شوید:
قرارداد ساخت یک توافق‌نامه بین اشخاص مختلف می‌باشد تا اقدامات جهت ساخت، تحت یکسری قواعد و شرایط خاص انجام شود. یک قرارداد ساخت شامل شرایط کلی و خاص توافق‌نامه، جزئیات مربوط به پروژه‌ی ساخت‌وساز، مشخصات آن‌ها، محدودیت‌های زمانی، پرداخت‌ها و جرائم مربوط به تأخیر در تحویل پروژه و غیره می‌باشد و در آن از حق‌وحقوق و وظایف مربوط به هر طرف اطمینان حاصل می‌شود.
انواع سند قرارداد ساخت‌وساز در مراحل ابتدایی
در مراحل اولیه هر پروژه‌ی ساخت‌وساز، صاحب پروژه به همراه مهندس یا مشاور شخصی، اسناد لازم را برای روند انجام دقیق پروژه، جمع‌آوری می‌کنند که در قرارداد لحاظ می‌شوند. انواع موارد موجود در سند قرارداد ساخت‌وساز شامل موارد زیر است
- شرایط کلی
- شرایط خاص
- نقشه‌ها و مشخصات
- صورتحساب کیفی
- نامه پذیرش
- دعوت‌نامه پیمانکار
شرایط قرارداد ساخت‌وساز
شرایط قرارداد شامل عباراتی است که قوانین ارتباطات بین صاحب پروژه و پیمانکار را بیان می‌کند، ملزومات و حقوق هر طرف را نشان می‌دهد، روش‌های پرداخت را مشخص کرده و اقدامات لازم در زمان اختلافات بین صاحب پروژه و پیمانکار را تعیین می‌کند.
- شرایط کلی قرارداد
- شرایط جزئی قرارداد
شرایط کلی قرارداد
شرایط استاندارد متناسب با اکثر پروژه‌ها، شامل موارد زیر می‌باشد:
- تعریف پروژه
- مؤلفه‌های قرارداد
- حقوق و مسئولیت‌های صاحب پروژه و پیمانکار
- برنامه پروژه
- روش‌های پرداخت
- ضمانت‌نامه و جریمه‌ی تأخیر
شرایط خاص قرارداد
شامل اصلاحات لازم برای تطابق با خاص بودن پروژه می‌باشد و قرارداد را نسبت به ذات و طبیعت پروژه انعطاف‌پذیر می‌نماید و به اهداف پروژه دست می‌یابد.
انتخاب نوع قرارداد و ساخت‌وساز
یکی از خصوصیات پروژه‌های ساخت‌وساز، خاص بودن آن‌هاست. هر پروژه شرایط خاص خود را دارد، بنابراین انتخاب قراردادی که متناسب با پروژه باشد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
روند انتخاب نوع قرارداد توسط صاحب پروژه انجام می‌شود.
بیشتر بخوانید: بانک اطلاعات ساختمان های در حال ساخت
عوامل مؤثر بر انتخاب نوع قرارداد ساخت‌وساز
۱. اهداف پروژه
نوع قرارداد باید متناسب با اهداف پروژه باشد.
۲. محدودیت‌های پروژه
هیچ پروژه‌ی ساخت‌وساز بدون محدودیتی وجود ندارد؛ بنابراین، در هنگام انتخاب نوع قرارداد محدودیت‌های پروژه نیز باید در نظر گرفته شوند.
۳. روش تحویل پروژه
روش تحویل پروژه روابط بین طرف‌های قرارداد پروژه و نحوه‌ی تعاملات آن‌ها را از شروع تا پایان پروژه تعیین می‌کند.
انواع قرارداد ساخت‌وساز
انواع مختلفی از قراردادها در ساخت‌وساز استفاده می‌شود. هریک از این قراردادها فواید و معایب خاص خود را برای صاحب پروژه و پیمانکار دارند. در ادامه به انواع قراردادهای ساخت‌وساز که به‌طورکلی در پروژه‌های ساخت‌وساز مورداستفاده قرار می‌گیرند، اشاره شده است
- قرارداد مبلغ کل
- قرارداد قیمت واحد
- قرارداد هزینه اضافه
- قرارداد هزینه نهایی
- قراردادهای ساخت بر پایه‌ی قیمت
قرارداد مبلغ کل
در این نوع قرارداد، پیمانکار مبلغی را برای تمام فعالیت‌های انجام‌شده در پروژه تعیین می‌نماید. پیمانکار مسئولیت تخمین هزینه‌های پروژه، از روی نقشه‌ها و اضافه کردن هزینه مضاف و سود خود پیمانکار و تعیین قیمت پروژه را دارد.
همه‌ی ریسک‌ها مربوط به پیمانکار بوده و هیچ ریسکی به گردن صاحب پروژه نیست. پیمانکار در صورت زودتر تحویل داد پروژه پاداش دریافت می‌کند و در صورت تأخیر در تحویل پروژه ملزم با پرداخت جریمه می‌شود. این قرارداد زمانی ایده آل است که طرح پروژه در مرحله طراحی تعریف‌شده باشد. به‌این‌علت که در مرحله‌ی ساخت برای تغییر طراحی‌ها محدودیت‌هایی وجود دارد.
قرارداد قیمت واحد
هزینه‌ی کل پروژه در قرارداد قیمت واحد بر اساس هزینه‌ی واحد هریک از موارد پروژه می‌باشد. با پیمانکار بر اساس نرخ مشخص‌شده در صورتحساب کیفی، تسویه‌حساب انجام می‌گیرد. ریسک بین صاحب پروژه و پیمانکار مشترک است. در این نوع قرارداد نسبت به قرارداد مبلغ کل، انعطاف‌پذیری بیشتری برای تغییر طراحی‌ها وجود دارد. ساخت پروژه می‌تواند قبل از تمام شدن طراحی‌ها شروع شود؛ بنابراین هزینه کل پروژه در مراحل اولیه‌ی پروژه مشخص نیست.
قرارداد هزینه اضافه
هزینه‌ها بر اساس هزینه‌ی واقعی پروژه که شامل هزینه‌های مستقیم و غیرمستقیم به‌اضافه دستمزد مشخص می‌باشد، به پیمانکار پرداخت می‌شود. این دستمزد می‌تواند مشخص یا به‌اندازه‌ی درصدی از هزینه‌ها باشد. همه ریسک‌های موجود به گردن صاحب پروژه است و در مدیریت پروژه با پیمانکار همکاری می‌کند. پیمانکار در زمان افزایش هزینه‌های پروژه هیچ ریسکی را قبول نمی‌کند همچنین برای تحویل زودتر از موعد پاداشی وجود ندارد. این نوع قرارداد زمانی که طرح پروژه در مراحل اولیه پروژه مشخص نیست، ایده آل می‌باشد. پیمانکار می‌تواند انجام پروژه را قبل از اتمام طراحی شروع نماید. قبل از اتمام ساخت پروژه نیز تخمین هزینه‌های پروژه غیرممکن است.
قرارداد هزینه نهایی
این نوع قرارداد ویژگی‌های مشترکی با قرارداد مبلغ کل و قرارداد هزینه اضافی دارد. با پیمانکار بر اساس هزینه واقعی به‌علاوه دستمزد مشخص، چه به‌صورت از پیش تعیین‌شده و چه به‌صورت درصدی از مبلغ کل (زمانی که هزینه‌ی پروژه بیشتر از مبلغ نهایی مشخص‌شده توسط صاحب پروژه نباشد) تسویه‌حساب می‌شود. پیمانکار در زمان افزایش هزینه‌ی ساخت‌وساز ریسک‌های احتمالی را متحمل می‌شود. همچنین در صورت صرفه‌جویی در هزینه‌ها و کمتر بودن هزینه‌ی واقعی نسبت به مبلغ نهایی تعیین‌شده توسط صاحب پروژه، به پیمانکار پاداش پرداخته می‌شود.