انواع سوله و نحوه اجرای آن
در این صفحه با انواع سوله و نحوه اجرای آن آشنا می شوید:
سوله قدمت زیادی در سراسر دنیا دارد و در سال‌های اخیر کاربرد انواع سوله‌ها در ایران بسیار شده است. تاریخچه سوله و انواع آن در ایران قدمت چندان زیادی ندارد و در ابتدا کاربرد سوله تنها برای اسکان‌های موقت بود و یا در صنایع کشاورزی و دام‌پروری کاربرد داشت. در حال حاضر پیشرفت علم مهندسی در تولید انواع سوله سبب شده است که این سازه صنعتی کاربردهای مختلفی پیدا کند. در صنایع بزرگ جهان در برای انواع کاربردها از سوله‌های مناسب استفاده می‌شود و ایران نیز به تبعیت از جهان به تولید و استفاده آن‌ها پرداخته است و انواع سوله بیشتر در بخش صنعت مورداستفاده قرار می‌گیرند.
تاریخچه سوله
این‌طور که از تاریخچه سوله در جهان برمی‌آید برای اولین بار در اواخر قرن پانزدهم در انگلیس از سوله استفاده شده است. اعتقاد بر این است که سوله‌ها ریشه‌های آنگلوساکسونی دارند و سال‌ها در روستاهای سراسر این کشور استفاده می‌شده است. ویلیام کاکستون صاحب چاپخانه‌ای قدیمی در انگلیس اسنادی دارد که نشان می‌دهند از انواع سوله برای ذخیره‌سازی مواد مختلف مانند ادوات کشاورزی و محصولات کشاورزی استفاده می‌شده و حتی به‌عنوان پناهگاه حیوانات یا همان طویله نیز استفاده داشته است.
سوله یکی از ویژگی‌های اصلی برای خانوارهای اروپایی به‌حساب می‌آمد اما در دوران ویکتوریا بیشترین محبوبیت را داشته است. خانم‌های خانه به‌وسیله سوله‌های چوبی گلخانه‌ها، کارگاه‌های خیاطی و کارگاه‌های آشپزی خود را به بیرون از خانه انتقال دادند و در حیاط منزل این سوله‌ها را به پا کردند.
بین جنگ جهانی اول و دوم، علاقه شرکت‌های مختلفی به کانکس با الهام گیری از سوله‌های انگلیسی زیاد شد و سوله جهت به وجود آوردن یک فضای اضافی و بسیار قابل‌استفاده در باغ‌ها و البته ارزان بسیار مورد استقبال قرار گرفت و حتی به ارزش باغ‌های مردم می‌افزود.
انواع سوله و تعریف آن
در سایت ویکی‌پدیا برای تعریف سوله آمده است که «سوله سازه‌ای فلزی با سقف شیب‌دار است که بر اساس محاسبات خاص طراحی و ساخته می‌شود». اولین سوله‌ها در جهان از جنس چوب بوده‌اند و به‌مرورزمان و به دلیل مقاومت سازه‌های فولادی این سوله‌های با جنس فولادی نیز به بازار ساخت‌وساز آمدند.
سوله‌ها را می‌توان بر اساس نوع دهانه و یا به‌صورت اسمی تقسیم‌بندی کرد.
ابتدا انواع سوله را بر اساس اندازه و نوع دهانه تقسیم‌بندی می‌کنیم که این نوع تقسیم‌بندی بسیار تخصصی بوده و برای مطالعه مهندسین متخصص امر مفید است:
- سوله تک دهانه به‌صورت 8
- سوله دو یا چنددهانه یا با ستون مشترک به‌صورت 88 یا 888 یا 8888
- سوله دو دهانه به‌صورت 88
- سوله قوسی
- سوله چندضلعی
بیشتر بخوانید: کارگاه‌های ساختمان‌سازی
نحوه اجرای انواع سوله
سوله‌های بسیاری با جنس‌های مختلفی در جهان وجود دارند؛ اما سه نوع سازه بیشترین استفاده را در جهان و در ایران دارند. در این بخش از مطلب، نحوه اجرای انواع سوله را بر اساس نوعی که به‌صورت عمومی شناخته می‌شوند تقسیم‌بندی می‌کنیم و به تعریف آن‌ها می‌پردازیم:
- نوع اول: سوله سنگین که با نام‌های سوله تیر ورقی و سوله سنّتی شناخته می‌شود.
- نوع دوم: سوله سبک که نام‌هایی مثل سوله خرپایی، سوله قوسی و سوله HSS نیز دارد.
- نوع سوم: سوله‌های UBM
سوله سنگین
این نوع سوله‌ها که به سوله‌های سنّتی نیز معروف هستند در ایران بسیار کاربرد داشتند و در بسیاری از ساختمان‌های ایران، در ابتدا از سوله‌های سنگین استفاده می‌کردند. همان تیرآهن‌های معروف نام سوله‌های سنگین یا سنّتی را دارند؛ اما با گذشت زمان و پیشرفت علم مهندسی مشخص شد که این نوع سوله‌ها به دلیل وزن بالایی که دارند نمی‌توانند در برخی از ساختمان‌های شهرهای بزرگ و یا برخی محل‌های خاص قابل استفاده باشند. این شد که انواع دیگر سوله‌ها و روش اجرای سوله‌ها نیز به بازار آمدند.
سوله سبک یا خرپایی
یکی دیگر از انواع سوله‌ها، سوله‌های سبک هستند و به دلیل طراحی خاصی که دارند نسبت به نوع سنگین خود مقاوم‌تر و باکیفیت‌تر هستند. این نوع سوله با آلیاژهای سبک‌تر ولی مقاوم‌تر ساخته شده‌اند و به سوله خرپایی نیز معروف هستند. این نوع سوله‌ها، سازه‌های ارزان‌قیمتی هستند که موارد کاربرد زیادی دارند و در کارگاه‌ها و کارخانه‌ها نیز استفاده می‌شوند.
وزن سبک این نوع سوله‌ها به دلیل حذف تیر ورق‌های فولادی معروف به تیرآهن از سقف این سازه‌ها است که به همین دلیل نیز نسبت به سوله‌های تیر ورقی بسیار سبک‌تر هستند. جالب اینجا است که این نوع سوله‌ها به‌صورت متنوع ساخته می‌شوند و به سلیقه و نوع نیاز مشتری نیز بستگی دارند. سوله‌های سبک یا همان خرپایی معمولاً از جنس پروفیل‌های صنعتی هستند. فراموش نکنید که هنگام انتخاب، نام برند سوله را در نظر داشته باشید زیرا در ساخت این‌گونه سوله‌ها تخصص و مهارت نقش مهمی را ایفا می‌کنند. کوچک‌ترین ایراد علمی در ساخت سوله ممکن است خسارات جبران ناپذیری را به وجود بیاورد و از سوی دیگر سوله‌هایی که اصولی ساخته و نصب می‌شوند، استقامت بالایی دارند، به‌گونه‌ای که به سازه‌های مادام‌العمر معروف هستند.
یکی از مزایای عمده این نوع سوله دهانه قابل‌انعطاف آن‌ها است که بر اساس نیاز مشتری قابل‌تغییر است و انواع دیگر سوله‌ها این مزیت را ندارند.
سوله UBM یکی دیگر از انواع سوله‌ها
سوله‌های UBM که چند سالی است وارد بازار ساخت‌وساز شده‌اند هنوز نتوانسته‌اند جایگاه سوله‌های خرپایی را بگیرند. این نوع از انواع سوله‌ها که به‌وسیله نرم‌افزارهای خاص طراحی می‌شوند، دارای ساختار پیچیده‌ای نیز هستند.
وقتی این نوع سوله‌ها وارد بازار ساخت‌وساز شدند خیلی‌ها فکر می‌کردند سوله بی‌نقصی وارد بازار شده است البته هنوز برخی افراد معتقد هستند که این روش هنوز به خوبی در میان اهالی صنعت و ساختمان جا نیفتاده است و به‌زودی جایگاه خود را پیدا خواهد کرد.
برخی از مهندسین متخصص امر نیز این روش را دارای معایب روش قدیمی تیر ورقی می‌دانند. درست است که ساخت انواع سوله به این روش، سنگینی روش تیر ورقی را ندارد اما به دلیل اینکه دهانه آن دارای انعطاف نیست آن را نوعی روش تیر ورقی می‌دانند. از طرف دیگر به دلیل ساختار خاص و قوسی مانندی که دارند به‌راحتی قابل‌حمل نیستند و در این مورد مانند روش تیر ورقی محدودیت‌هایی دارند.
از این نوع از انواع سوله‌ها در ساخت بیمارستان و داروخانه نمی‌توان استفاده کرد و بیشتر موارد استفاده آن برای انبارهای نظامی، کارگاه‌های صنعتی و انبارهای لوازم‌خانگی بوده و همچنین در مرغداری، پرورش قارچ و انبار محصولات کشاورزی نیز قابل‌استفاده هستند. البته برخی معتقد هستند که این نوع از سوله به دلیل نوع عایق‌بندی که دارد بهتر است برای انبارکردن موارد خوراکی استفاده نشود؛ زیرا نوع عایق‌بندی که دارد می‌تواند خدشه‌دار شود و مواد غذایی آسیب می‌بینند و بهداشت آن‌ها، آن‌گونه که باید رعایت نخواهد شد.
مشاهده کنید: قیمت لحظه ای و به روز میلگرد
کدام انواع سوله‌ها بیشترین میزان کاربرد را دارند؟
سوله خرپایی یا سوله سبک یکی از روش‌های پرطرفدار برای ساخت انواع سوله است. در این نوع سوله به دلیل طراحی انعطاف‌پذیر، سفارش‌دهنده انتخاب‌های متعددی با اندازه‌های مختلف و درعین‌حال وزن سبک دارد. یکی از علل انتخاب این‌گونه سوله‌ها قیمت مناسب آن‌ها نسبت به میزان کارایی است که دارند. استفاده از این نوع سوله‌ها به دلیل مقاومتی که دارند همراه با حذف هزینه‌های اضافی نیز هست. یکی از هزینه‌های اضافی که در این شرایط حذف می‌شود، هزینه حمل‌ونقل آن این سوله است که نسبت به انواع سوله‌های دیگر کمتر است.
طراحی سوله سبک با روش جاگذاری خرپایی به‌گونه‌ای است که ماندگاری را به همراه دارد و همان‌طور که قبلاً گفته شد این نوع سوله از انواع سوله معروف به سوله‌های مادام‌العمری هستند. این نوع سوله‌ها با انواع جرثقیل قابل‌نصب هستند و محدودیتی برای استفاده از نوع جرثقیل وجود ندارد.
یکی از دلایلی که از این نوع سوله نیز استفاده می‌شود سرعت بالای طراحی و نصبی است که دارند و درعین‌حال این نوع سرعت به کیفیت کار لطمه نمی‌زند و ذاتاً نوع طراحی آن به‌گونه‌ای است که سرعت را نیز شامل می‌شود. البته طراحی خاص این نوع سوله به‌سرعت و استحکام تنها ختم نمی‌شود بلکه طراحی منحصربه‌فردی که دارد می‌تواند موجب بهینه‌سازی استفاده از فضا را نیز شامل شود.
همان‌طور که قبلاً اشاره شد این نوع سوله دارای دهانه انعطاف‌پذیر است و امکان ساخت با انواع دهانه‌ها در این نوع از انواع سوله‌ها وجود دارد بدون اینکه کاربر بخواهد هزینه اضافی را پرداخت کند.
نکات مرتبط با طراحی و انتخاب انواع سوله
با توجه به اینکه سوله خرپایی یا همان سوله سبک، نوعی از انواع سوله است که بیشترین کاربرد را دارد، بهتر است بدانیم برای طراحی و انتخاب سوله مناسب چه مواردی را باید در نظر گرفت. مواردی چون ارتفاع سوله، دهانه سوله، طول سوله و شیب سوله بسیار مهم هستند. بارهای تحمیلی بر سوله مانند بار باد و برف، همچنین زلزله و محل اجرای سوله با توجه به‌اندازه مقاومت خاک در طراحی، ساخت و انتخاب مناسب سوله سبک یا همان سوله خرپایی بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: اهمیت پاک‌سازی حرفه‌ای زمین برای ساخت و ساز
موارد استفاده نوع سوله خرپایی از انواع سوله چیست؟
کارشناسان و مهندسین متخصص معتقد هستند که سوله خرپایی به دلیل طراحی خاص و انعطاف‌پذیری که دارد، دارای کاربردهای نامحدودی است. این نوع سوله در ساخت انواع ساختمان‌های صنعتی، پارکینگ‌های طبقاتی، سالن‌های ورزشی، سالن‌های نمایشگاه‌های بین‌المللی، اسکان‌های ضروری، کارگاه‌ها و کارخانه‌های صنعتی و حتی ساختمان‌های قابل سکونت استفاده می‌شود.
آیا می‌توان به سوله‌های دست‌دوم اعتماد کرد؟
برخی سوله‌های استفاده‌شده را تعمیر و رنگ می‌کنند و با قیمت پایین‌تر به فروش می‌رسانند. افرادی که از این نوع سوله‌های دست‌دوم استفاده می‌کنند نیز معمولاً راضی هستند؛ اما در مقابل افراد سودجویی نیز هستند که از ورقه‌های نازک فلزی با کیفیت نامناسب در ساخت سوله‌ها استفاده می‌کنند و آن را به‌عنوان دست‌دوم به فروش می‌رسانند. پس در زمان خرید سوله‌های دست‌دوم نیز حتماً باید با متخصصین امر مشورت کنید.
همچنین مشاهده کنید: بانک اطلاعات ساختمان درحال ساخت
سخن پایانی
سوله انواع مختلفی با کاربردهای مختلفی دارد؛ اما سوله سبک که به سوله خرپایی معروف است از انواع سوله است که بیشترین کاربرد را دارد. با پیشرفت علم مهندسی، هنوز نوع سوله جدیدی نتوانسته است جای سوله‌های خرپایی سنتی را بگیرد. سوله خرپایی مقرون‌به‌صرفه، مستحکم، سبک و قابل‌انعطاف است و سرعت کاربرد بالایی نیز دارد و درعین‌حال دارای طراحی منحصربه‌فرد نیز هست؛ این نوع سوله به سوله‌های مادام‌العمر معروف هستند.
فراموش نکنید که سوله خرپایی باید درست طراحی شود تا دوام و کارایی بالایی داشته باشد و به همین دلیل باید آن را از محل مناسب و مطمئنی تهیه کرد. برخی از شرکت‌ها هستند که مدیریت کل پروژه را به عهده می‌گیرند و از طراحی تا ساخت انواع سوله را برای شما انجام می‌دهند.